Volgens onze gids is Toraja Land na Bali de meest bezochte plek van Indonesie. Ik geloof er niks van, er is nauwelijks een toerist te zien...

Rantapao

Hoewel Rantapao niet de hoofdstad van Toraja Land is, is het wel het culturele midden van het gebied. Her en der rondom deze stad verspreid liggen massa's graven (is niet hetzelfde als massagraven!!!), die we vanuit Rantapoa bezoeken.

In Rantapao zelf wordt om de zoveel tijd een kleurrijke markt gehouden. Behalve de gebruikelijke kleding en levensmiddelen (waarondere een hoop koffie, daar staat deze streek bekend om!) is er ook een opmerkelijke veemarkt. Hier worden met name varkens en karbauwen (runderen) verkocht, welke over het algemeen verkocht worden als offers bij begrafenisceremonies. (Zie hieronder.) Een beetje begrafenis 'kost' al snel tientallen dieren, welke vaak meer dan 1000 euro per stuk kosten. Een hoop geld, zeker voor hier!

De karbauwen lopen tijdens de markt (nog) vrolijk rond, enigszins beperkt in hun bewegingsvrijheid door een ring in hun neus met een touw eraan. De varkens daarentegen liggen ingesnoerd op een soort van bamboe brancard (daar lijkt het althans het meest op) klaar om vervoerd te worden. Een paar extra touwtjes en de karbonade is klaar. Ehhh....

Begrafenisceremonies

Een begrafenis is een heel spectakel. Wanneer de dode overleden is, wordt het lichaam gebalsemd en enige tijd (soms wel een paar jaar) bewaard voordat de eigenlijke begrafenis plaats vindt. Dit is een heel feest waarbij massa's mensen uitgenodigd worden en vele beesten het leven laten als offers. Omdat de mensen toch ergens moeten blijven worden er soms complete dorpen uit de grond gestampt, terwijl er soms alleen een paar extra gebouwen worden neergezet. Het feest duurt vaak wel een week, waarbij er volop gegeten (je moet de offers toch ergens laten...), gedronken, gedanst en gezongen wordt tot diep in de nacht. Ook wij zijn uitgenodigd voor een deel van de ceremonie, nl de receptie op dag twee. Tijdens deze dag worden ook geschenken aangeboden en dieren geofferd. Hoewel deze slachting normaal in de vroege ochtend plaats vindt, hebben wij mogen zien hoe twee 'extra' karbauwen werden geofferd. Netjes gezegd: de beesten verbloeden. Minder netjes gezegd: de hals(slagader) van de beesten worden doorgesneden, scholsgewijs stroomt heel veel bloed naar buiten, als het beest bijna leeg is heeft het wat stuiptrekkingen en vervolgens valt het dood neer en blijft het liggen. Met name die stuiptrekkingen zijn heel naar/raar om te zien: iedereen weet wel dat een kip zonder kop nog even door rent, maar een karbauw is ook in staat weer even rechtop te staan, een rochelend geluid te maken en zich een paar keer om te rollen wanneer het dier al dood lijkt te zijn... Een deel van de cultuur hier, maar na dit gezien te hebben snap ik nog beter de commotie rondom het Islamistische offerfeest in Nederland.

Lemo en Suaya

Lemo en Suaya zijn twee belangrijke begraafplaatsen in Torajaland. De doden (in kisten) worden in grotten (soms uitgehakt, soms natuurlijk) 'opgeslagen' en in plaats van de grafsteen worden er voor de welgestelden lieden poppen op een uitgehakt 'balkon' gezet. De poppen zijn levensgroot, maar over het algemeen hoekig en totaal niet natuurgetrouw. Wel ziet het allemaal erg mooi en vrolijk uit, zo'n rijtje poppen in een rotswand ten midden van de rijstvelden.

De kisten van minder rijke mensen liggen vaak gewoon onder aan de rotswand op de grond, soms is er niet eens een kist en ligt er een stapeltje botten. Nabestaanden bezoeken desalnietemin deze 'graven' en nemen offers als pruimtabak en sigaretten mee, die dan ook in grote getalen overal op de grond liggen. Op mijn moeder komt het nogal oneerbiedig over, en eigenlijk kan ik haar nauwelijks ongelijk geven.

Kabira

Tandenloze babietjes zijn  nog puur en worden daarom niet in een rotsgraf geplaatst, maar in een (dikke) boom. De boom groeit verder, de baby leeft in de boom. Je ziet inderdaad verschillende gaten die deels al dichtgegroeid zijn, net elfenhuisjes. Wanneer een blad van de boom valt, gaat de baby naar de hemel. Een apparte gewoonte!

Ke'tu Kisu

Eigenlijk hebben we aardig wat traditionele dorpen gezien, maar Ke'tu Kisa is toch wel een van de meest bijzondere. Zoals in alle traditionele dorpen, zijn alle huizen op een rijtje gebouwd. Toch oogt een dorp totaal anders als een straat met rijtjeshuizen in Nederland, haha. De huizen zijn namelijk allemaal vrijstaand en de ingang van de huizen wijzen naar het noorden, omdat de voorouders van de Trojanen daar vandaan komen. Omdat zij deze toch per boot gemaakt hebben, zijn de daken van de huizen in de vorm van een schip gebouwd, dat brengt geluk. Onder het 'bootdak' hangen vak trofeen als schedels van karbauwen, kaken van varkens maar soms ook menselijk materiaal. De huizen zelf zijn mooi beschilderd, vaak rood met zwart. In Ke'tu Kisu zijn de huizen bovendien versierd met prachtig houtsnijwerk. Wat je dan ook kunt kopen in de talrijke stalletjes naast het dorp. Wat je bijna MOET kopen, wat kunnen Indonesiers toch opdringerig zijn zeg! Wat wel te begrijpen is, er zijn minder toeristen dan normaal, maar daar kunnen wij toch niks aan doen???

Tegenover de huizen staat meestal nog een tweede rij met 'huizen', welke kleiner zijn. Deze dienen als opslag voor rijst.

Naast het dorp liggen bovendien verschillende rotsgraven. Poppen zijn er nauwelijks, het zijn met name grotten met kisten, of soms alleen met botten. Ik heb werkelijk nog nooit zoveel schedels gezien als hier op Sulawesi.... Ook zijn er hier verschillende hangende graven te zien, kisten die tegen de rots aan geplakt lijken. De constructie oogt niet altijd even degelijk, maar ik ga er maar even vanuit dat er niet ineens een kist naar beneden komt vallen....

Het traditionele dorp Soppeng is trouwens ook een bezoek waard, ook dit dorp is best groot en alle huizen op een rijtje zien er prachtig uit. Bovendien heb je vanuit Soppeng een prachtig uitizcht over de rijstvelden. Aan de rand van het dorp staan verschillende bomen met vliegende honden, wat maken die beesten een herrie zeg. Ze zijn dan ook best groot, maar het zijn geen dracula's, de eten alleen insekten en fruit :-) Genoeg doden in Toraja!